İdaresi Başkanlığı, kayıt dışı ticareti önlemek ve hem tüketicilerin hem de satıcıların haklarını korumak için birçok uygulama yürütür. Bunlardan biri de yapılan satışları ÖKC ile kayıt altına almaktır. Peki, açılımı ödeme kaydedici cihaz olan ÖKC nedir, ÖKC fişi nedir ve kimler ÖKC kullanmak zorundadır?
Ödeme Kaydedici Cihaz Nedir?
Ödeme kaydedici cihaz veya kısaca ÖKC, bir işletmenin yaptığı satışları kayıt altına almayı sağlayan elektronik cihazlara verilen genel isimdir. Teknik ve teknolojik standartları Gelir İdaresi Başkanlığı (GİB) tarafından belirlenmiş olan bu cihazlar, halk arasında yazar kasa olarak bilinir. Yani ÖKC ve yazar kasa aslında aynı cihazı ifade eder. Kullanım tipine göre mobil ve masaüstü olmak üzere iki farklı ÖKC modeli vardır.
Mobil ÖKC Nedir?
Mobil ödeme kaydedici cihazlar kablosuz bir şekilde çalışabilen ÖKC’lerdir. Kablosuz çalışabildikleri için işletmelerin her noktasında, saha satışlarında ve kapıda ödeme gerektiren durumlarda kolayca kullanılabilirler. Genellikle şarj edilebilir olan mobil ÖKC’lerde internet bağlantısı, tıpkı cep telefonlarındaki gibi SIM kart yardımıyla sağlanır.
Masaüstü ÖKC Nedir?
Masaüstü ödeme kaydedici cihazlar prize bağlı bir şekilde çalışır. İnternet bağlantısı, ev internetlerinde olduğu gibi ADSL hat üzerinden sağlanır. Genellikle kasa noktası bulunan ve sabit noktalardan ödeme alan işletmelerde kullanılır.
YN ÖKC Nedir?
Yeni nesil ödeme kaydedici cihaz ya da kısaca YN ÖKC, hem POS cihazını hem de yazar kasayı bünyesinde barındıran bütünleşik ödeme kaydedici cihazlara verilen isimdir. Daha çok yazar kasa POS olarak bilinen bu cihazlar, ödemeleri anlık olarak kaydedip Gelir İdaresi Başkanlığı sistemine iletir. Böylece yapılan tüm satışlar daha hızlı ve daha hassas bir şekilde kayıt altına alınır. EFT-POS ve bilgisayar bağlantılı olmak üzere iki farklı YN ÖKC vardır.
EFT-POS Özellikli Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Nedir?
EFT-POS özellikli yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar, genellikle POS cihazı formunda olan ve içerisinde banka POS’u barındıran ÖKC’lere verilen isimdir. ÖKC POS olarak da bilinen bu cihazları kullanan işletmelerin ayrıca bir yazar kasa kullanmasına gerek kalmaz.
Basit/Bilgisayar Bağlantılı Yeni Nesil Ödeme Kaydedici Cihaz Nedir?
Basit YN ÖKC’ler, bünyesinde banka POS’u barındırmaz. Bu nedenle haricen bir POS cihazı bağlayarak kullanmak gerekir. Yani yazar kasa ile POS tek bir cihaz olarak değil, birbirine bağlı iki cihaz gibi kullanılır.
ÖKC Fişi Nedir?
Ödeme kaydedici cihaz satış fişi, bu cihazlar üzerinden yapılan satışların matbu belgesi olarak cihazdan yazdırılan fiştir. Nakit satışlarda satıcının ÖKC üzerinden girdiği bilgiler sonucunda ÖKC satış fişi oluşturulur. Banka ve kredi kartı ile alınan ödemelerde de slip yerine de geçen ÖKC satış fişi otomatik olarak oluşturulur ve yazdırılır.
Ayrıca ödeme kaydedici cihazlar üzerinden fatura, gider pusulası, serbest meslek makbuzu, müstahsil makbuzu, yolcu taşıma bileti, X raporu, Z raporu ve benzer birçok bilgi fişi de alınabilir.
Kimler Ödeme Kaydedici Cihaz Kullanmak Zorundadır?
Ticari faaliyetler gerçekleştiren kişilerin, satışlarını kayıt altına alıp Gelir İdaresi Başkanlığına bildirmesi gerekir. Bu kapsamda birçok işletmenin ÖKC kullanma zorunluluğu bulunur. Zorunluluk kapsamındaki mükellefler ise 3100 Sayılı Katma Değer Vergisi Mükelleflerinin Ödeme Kaydedici Cihazları Kullanmaları Mecburiyeti Hakkında Kanun ile belirlenmiştir.
Kanuna göre ödeme kaydedici cihaz kullanmak zorunda olan mükellefler; “aldığı ürünleri işleyerek veya aynı şekilde satanlar dışındaki kişilere ürün veya hizmet satışı yapan birinci ve ikinci sınıf tüccarlar” şeklinde sıralanır.
YN ÖKC Kimler İçin Zorunlu Değil?
ÖKC kullanmak zorunda olan mükelleflerin aynı zamanda yeni nesil ödeme kaydedici cihaz kullanma zorunluluğu da bulunur. Buna karşın YN ÖKC yani yazar kasa POS kullanması zorunlu olmayan mükellefler de vardır. Yeni nesil ÖKC kullanmak zorunda olmayan kişileri şöyle sıralayabiliriz:
- Basit usulde vergilendirilen ticari kazanç sahipleri
- Menkul ve gayrimenkul sermaye iradı sahipleri
- Serbest meslek erbabları
- Toptancılar
- Zirai kazanç sahipleri
- Ücret geliri sahipleri
- Diğer kazanç ve irat sahipleri
ÖKC Alma Süresi Ne Kadar?
Kanun kapsamındaki işletmeler için belirli bir ÖKC alma süresi vardır. Söz konusu mükelleflerin, yeni iş yeri açtıktan sonraki 30 gün içerisinde ÖKC bildirim zorunluluğu bulunur. Ödeme kaydedici cihazını temin eden işletmeler, bu 30 gün içerisinde cihazı kurup ilk fişlerini almalıdırlar.
ÖKC Nasıl Alınır?
Ödeme kaydedici cihaz satın alma süreci oldukça kolaydır. Mükellefler, kimlik ve diğer işletme belgelerini ibraz ederek ÖKC satın alabilirler. Bu süreçte cihazı satan firmanın, Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yetkilendirilmiş olması çok önemlidir. Yetkili firmalara Gelir İdaresi Başkanlığına ait "ynokc.gib.gov.tr” adresindeki “Onay Alan Firmalar” menüsünden ulaşılabilir.
Ödeme Kaydedici Cihaz Cezası Ne Kadardır?
Resmî olarak açılışını gerçekleştiren ve ÖKC kullanması zorunlu olan işletmeler, 30 gün içerisinde cihazlarını bildirmedikleri takdirde para cezası ile karşı karşıya kalabilirler. Kesilecek cezanın tutarı, Vergi Usul Kanunu’na bağlı usulsüzlük cezaları cetveline göre belirlenir.
ÖKC Nasıl Kapatılır?
İşletmesini kapatan veya devreden mükellefler, aynı şekilde yazar kasalarını da kapatmak veya devretmek durumundadırlar. Bu süreçte izlenebilecek iki farklı yol vardır. Bunlardan biri, ödeme kaydedici cihazı hurdaya ayırmaktır. Diğeri ise cihazı başka bir mükellefe devretmektir. Bu işlemlerden sonra cihaz ile mükellefin ilişiği kesilir ve eğer devir söz konusuysa cihazın yasal sorumluluğu yeni sahibine geçer.
YN ÖKC ile Nasıl Ödeme Alınır?
Yeni nesil ödeme kaydedici cihazlar ile ödeme almak oldukça basittir. EFT-POS özellikli YN ÖKC’lerde ödeme süreci tek bir cihaz üzerinden tamamlanırken bağlantılı ÖKC’lerde ödeme POS cihazından alınır, süreç yazar kasadan devam eder. Ödeme almak için izlenecek yol ise cihazın markasına ve modeline bağlı olarak değişebilir.
Yazar kasa POS cihazları üzerinden temassız ödeme alabilmek de mümkündür. Bunun için sahip olunan cihazın temassız özelliği desteklemesi gerekir. Temassız ödeme alma ile ilgili detaylı bilgiler için “Temassız Ödeme Nedir?” başlıklı içeriğimize göz atabilirsiniz.
4 dakika
