Provizyon Nedir?

Fransızca “provision” kelimesinin Türkçeleştirilmiş versiyonu olan provizyon, genel olarak ön onay süreci gibi düşünülebilir. Provizyon ile banka tarafından onaylanana kadar işlemin yani ödemenin gerçekleşmesi önlenir. 

Alışverişlerin güvenli bir şekilde gerçekleşmesini sağlayan provizyon süreci boyunca bankalar tarafından müşterinin ekstresine borç yansıtılmaz. İşlem banka tarafından onaylandığındaysa ekstre, hesap dökümü veya harcama dökümü olarak ifade edilen kısımda ilgili borç görünür. 

Provizyon ile bankalar özellikle kart hırsızlığına bağlı harcamalar gibi işlemlerin önüne geçmeyi hedefler. Böylece provizyon süresi boyunca yapılan başvurular dikkate alınabilir. "Provizyon nedir?" sorusunu cevapladığımızaa göre "Provizyondaki işlem ne demek?", " Bekleyen provizyon nedir?", "Ön provizyon nedir?", "Açık provizyon nedir?" gibi sorulara geçebiliriz. 

Provizyondaki İşlem Ne Anlama Gelir?

Kredi ve banka kartı ile yapılan alışveriş sırasında provizyon devreye girer. Banka işlemi onaylayana kadar işlem, provizyonda kalmaya devam eder. Ancak kullanılan kartın bakiyesine veya limitine, provizyon ücreti yansır. 

Örneğin 1000 TL’lik bir alışverişin provizyon sürecinde olduğunu varsayalım. Bekleyen provizyon olarak görüntülenen işlem, banka tarafından onaylanana kadar 1000 TL’lik ödemeyi limitten düşer. Yani kart limiti 4500 TL ise ödeme onaylanana kadar limit 3500 TL olarak görünür. Ancak ödeme onaylanana kadar provizyon, ekstreye borç olarak yansımaz.

Kısacası provizyondaki işlem, bankanın onay sürecinin beklendiği işlemdir. Bazı bankalar veya şirketler, bekleyen provizyon veya provizyondaki işlemler dışında açık provizyon şeklinde bir isimlendirmeden de yararlanabilir. Bu tanımlar arasında herhangi bir farklılık bulunmaz. 

Provizyonda bekleyen işlemler, genellikle 1-2 gün içerisinde kapanır ve banka onayı ile müşterinin ekstresine yansıtılır. POS cihazı ile kart eşleştiği takdirde süre 1 gün, başka bir bankanın POS cihazı ile ödeme yapıldıysa süre 2 gündür. Ancak teknik aksaklık gibi bazı durumlarda provizyon süresi 7 güne kadar uzayabilir.

Provizyondaki işlem kadar sık kullanılan bir başka tabir ise ön provizyondur.

Provizyon Ne Kadar Sürer? 

"Provizyon ne kadar sürer?" sorusu da bu süreçle ilgili cevabı merak edilen sorulardan biridir. Provizyonda bekleyen işlemler, genellikle 1-2 gün içerisinde kapanır ve banka onayı ile müşterinin ekstresine yansıtılır. POS cihazı ile kart eşleştiği takdirde süre 1 gün, başka bir bankanın POS cihazı ile ödeme yapıldıysa süre 2 gündür. Ancak teknik aksaklık gibi bazı durumlarda provizyon süresi 7 güne kadar uzayabilir. 

Provizyon Hakkında Sıkça Sorulan Sorular

Provizyon türleri ve işlem süreçleriyle ilgili çeşitli sorularla karşılaşılabilir. Konuyla ilgili "Ön provizyon nedir?", "Telefonla provizyon nedir?", "Posta ile provizyon nedir?" gibi sorularun cevaplarına yakından bakalım. 

Ön Provizyon Nedir?

Araç kiralama, seyahat veya açık artırma gibi bazı sektörlerde kullanılan ön provizyon ise bir teminat gibi kullanılır. Tüketici tarafından alınan hizmet veya ürün için belirlenen tutar, kart limitinde bloke edilir. 

Ön provizyondaki amaç, kart bilgilerinin doğruluğunun ve limit bilgilerinin anlaşılmasıdır. Yani kiralanan araç veya alınan uçak bileti için gerekli olan ödemeyi yapacak kartın, sahibi tarafından kullanıldığı ve ödemeye yetecek limite sahip olduğu anlaşılır. 

Ürün veya hizmet kullanımı sona erdiğinde ya da satın alım işlemi gerçekleştiğindeyse bloke işleminin kaldırılması yönünde talimat gider. Sektörlere göre bloke işleminin kalkma süresi değişiklik gösterebilir. Örneğin araç kiralama işlemlerinde bloke süresi 21 gündür. Ancak genellikle şirketler 10 gün içerisinde blokeyi kaldırır.

Açık Provizyon Nedir? 

Açık provizyon, provizyon sürecinin başladığını ve devam ediyor olduğunu gösteren bir ifadedir. Alışveriş yapılan kartın işlem hareketlerinde açık provizyon varsa bu durumda harcama yeni yapılmıştır. İlgili tutar, 1 veya 2 iş günü açık provizyonda kalır. Kısacası açık provizyon, alışverişin yapıldığı andan harcamının karta borç olarak yansıtılmasına kadar geçen provizyon sürecidir. 

Bekleyen Provizyon Nedir?

Bekleyen provizyon da açık provizyon ile aynı süreci ifade eder. Bazı bankalar açık provizyon tabirini kullanırken kimi bankalarda da bekleyen provizyon ile karşılaşılır. Temelde iki işlem de aynıdır.

Telefonla Provizyon Nedir?

Telefonla provizyon, POS cihazları yaygınlaşmadan önce kullanılan bir provizyon yöntemidir. POS cihazları ve sanal POS'lar üzerinden iletilen bankalararası provizyon istekleri, geçmişte telefon ile karşı bankayı arayarak yapılırdı. Sonraki süreçte telefonla provizyon, çok yüksek tutarlı işlemler için uygulanmaya devam etti. Günümüzde ise pek yaygın değildir. 

Posta ile Provizyon Nedir?

Posta ile provizyon daha çok ATM'lerden yapılan işlemler için kullanılan bir yöntemdir. ATM'den para çekme emri gönderildiğinde makine, sisteme kayıtlı e-posta ve benzer iletişim bilgileri üzerinden banka ile iletişime geçerek provizyon onayı ister. 

Provizyon Kodu Nedir?

Provizyon kodu, provizyon sürecindeki işleme özel olarak tanımlanan tekil koda verilen isimdir. Her bir provizyon kodu, sadece tek işleme aittir. Provizyon iptallerinde bu kodlar üzerinden işlem yapılır. Bazı bankaların mobil bankacılık uygulamarında, ilgili işlemin yanında provizyon kodunu görmek mümkündür. 

Provizyon İptali Nasıl Yapılır?

Provizyonda yer alan bir işlem, banka ile iletişime geçilerek iptal edilebilir. Ancak burada bankalar geçerli sebep şartı arar. Yani iptal ettirebilmeniz için işlemin başkası tarafından yapılması ya da sehven (hata ile) yapılması gibi bir şart aranır. Eğer bu şartlar oluşmamışsa iptal işlemi gerçekleşmez. 

Provizyonda olan bir işlemi iptal etmek için mobil bankacılık uygulamaları ya da telefon bankacılığı gibi seçenekler kullanılabilir. Bunun dışında bazı bankalar, şüpheli gördükleri işlemler için iletişime geçebilir. Böyle bir durumda da onay için tüketicilerden bilgi talep edebilirler. 

Son olarak istisnai olsa da bazı bankalar, müşterilerin işlemlerini şüpheli olarak gördükleri anda otomatik olarak iptal işlemi yapabilirler. Bu gibi durumlar genellikle online işlemlerde ve üst üste iptal gelen markalarda gerçekleşir. Yani banka, kısa bir süre içerisinde müşterilerinden sık sık provizyon iptali aldığı bir işlem için otomatik iptali gerçekleştirebilir.

Provizyondaki İşlemler Nasıl Takip Edilir?

Provizyonda yer alan işlemlerin toplam tutarı takip edilmek isteniyorsa toplam borç ile limit arasındaki fark kontrol edilebilir. Ancak en kolay çözüm, mobil veya internet bankacılığı yöntemleridir. 

Mobil veya internet bankacılığında herhangi bir kart ile yapılan tüm ödemeler listelenir. Genellikle de en üst kısımda “Provizyondaki İşlemler” veya “Provizyonda Bekleyen İşlemler” başlığı bulunur. Bu kısımda provizyonu açık olan işlemler görüntülenebilir. Birçok banka, bu ekrandan işlem provizyon iptali yapılmasına da izin verir.

Provizyonsuz Düzenli Ödeme Nedir?

İşletmeler, müşterilerinin kart limitlerini zorladığı için bazı durumlarda satış yapmakta zorlanabilir. Paynet tarafından geliştirilen “Düzenli Ödeme” ise tek bir ödeme emri ile tekrarlayan ödemelerin tahsil edebilmesini sağlar. 

Düzenli Ödeme yöntemi ile Paynet üye iş yerleri, her hafta, her ay veya her yıl gibi müşteri ile belirledikleri bir periyotta kartlı satış işlemi yapabilir. Toplam ödenecek ücret, provizyon olarak müşterinin kartında görünmez. Böylece limit konusunda müşteriler sorun yaşamaz. Düzenli ödeme yöntemi, ödemeleri tıpkı bir otomatik ödeme talimatıgibi otomatize eder. 

Paynet üye iş yerleri, Düzenli Ödeme yönteminden tek çekim maliyetiyle yararlanır. Yani işletmenin POS üzerinden tahsil ettiği ödemeler için yalnızca tek çekim maliyetleri öder, böylece maliyetlerini en aza indirme şansı elde eder.