VUK 507 ve 509, Vergi Usul Kanunu’na bağlı olarak çıkarılan tebliğlerdir. Başta vergi olmak üzere bütün muhasebe faaliyetleri ve mali işlemler, kanunlara uygun bir şekilde yürütülür. Bu kanunlardaki yenilikler ve değişiklikler de tebliğlerle düzenlenir. Bu noktada tebliğleri anlayabilmek adına VUK yani Vergi Usul Kanunu’nu yakından incelemekte fayda var. Peki, muhasebede VUK nedir ve tebliğler nasıl işler?
VUK (Vergi Usul Kanunu) Nedir?
VUK, açılımı Vergi Usul Kanunu olan bir kısaltmadır. Vergi Usul Kanunu ise vergiler ve vergilendirme süreçleriyle ilgili tüm yasal düzenlemeleri içeren temel vergi kanunlarından biridir. VUK mevzuatları; vergiyi, vergi mükelleflerini ve vergi yükümlülüklerini tanımlar. Verginin nasıl hesaplanması gerektiğinden vergiyi doğuran olaylara, vergilendirme sürecinden matrah, tahakkuk, beyanname ve tahsil gibi süreçlere kadar tamamı VUK ile belirlenir.
Bunlara ek olarak 213 sayılı Vergi Usul Kanunu, vergi denetimi ile ilgili detayları da içerir. Kanun sınırları çerçevesinde yapılan vergi incelemelerinde ödeme süresi, zaman aşımı ve vergi uyuşmazlıkları ele alınır. Dolayısıyla ihlallere karşı cezalar ve yaptırımlar da VUK yönergelerine göre uygulanır.
VUK Genel Tebliği Nedir?
VUK genel tebliğleri, bu kanuna bağlı düzenlemeleri ve uygulama esaslarını içeren bildirimlerdir. Çoğunlukla Hazine ve Maliye Bakanlığı veya Gelir İdaresi Başkanlığı tarafından yayımlanan genel tebliğler, dönemsel olarak uygulamaya konan yönetmelikleri içerir. Yönetmelik dışında Bakanlar Kurulu kararları, tüzükler ve diğer düzenleyici işlemler de tebliğ olarak kabul edilir.
VUK genel tebliği; 509, 507 ve benzeri şekilde sayılarla sıralandırılır. Sıra numarasının yanında genel tebliğlerin hangi mükellefleri ilgilendirdiğine ve geçerlilik tarihlerine bakmakta da fayda vardır. Çünkü kanun kapsamındaki uygulamaların nasıl ve hangi değişiklikler doğrultusunda yapılacağını bildiren genel tebliğler hakkında da yeni tebliğler çıkarılabilir.
Şimdi; ödeme, tahsilat, belgelendirme ve vergilendirme gibi konularla ilgili en önemli tebliğlerden olan 507 ve 509 sıra numaralı VUK genel tebliğlerine yakından bakalım.
VUK 507 Nedir?
VUK 507; Gelir İdaresi Başkanlığının finansal teknoloji alanındaki gelişmeler ile e-belge uygulamalarını daha ileri taşımayı hedeflediği, bu sayede mükelleflerin yazar kasa POS maliyetini azaltıp vergi takibini de kolaylaştırmayı planladığı bir yasal düzenlemedir. 1 Haziran 2019 tarihinde yayımlanan 507 sıra no’lu Vergi Usul Kanunu Genel Tebliği, GİB’in “Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi” olarak adlandırdığı sistemi devreye almasını da içeriyor.
Güvenli Mobil Ödeme ve Elektronik Belge Yönetim Sistemi, yapılan satışlara ilişkin belgelerin elektronik ortamda düzenlebilmesiyle birlikte satış ve tahsilat işlemlerinin de bir arada sunulabilmesinin yolunu açıyor. Tebliğ kapsamında ödeme kuruluşları, işletmelere bu imkânları verecek ürünler sunabiliyor. Yani bir POS cihazı üzerinden e-fatura/e-arşiv kesmek veya Android cihaza yüklenen bir POS uygulaması üzerinden ödeme almak yasal olarak mümkün oluyor.
Kısaca bu tebliğ sayesinde işletmelerin e-belge uygulamalarına geçmek için VUK 507 uyumlu bir POS cihazı veya Android bir cihaz almaları yeterli olurken fiziki POS cihazı kullanma zorunluluğu ortadan kalktığı için işletmeler, telefonlarındaki POS uygulamalarıyla ödeme almaya başlayarak maliyetlerini düşürdüler.
VUK Tebliğ 509 Nedir?
509 nolu VUK, kâğıt belgelerin elektronik olarak düzenlenebilmesi uygulamasına geçişle ilgili süreci içeren bir tebliğdir. Vergi Usul Kanunu kapsamında düzenlenmesi zorunlu olan belgelerin elektronik olarak düzenlenmesiyle ilgili tüm tebliğler, yeni düzenlemeleri de kapsayacak şekilde VUK 509 ile bir araya toplandı. Bu tebliğe göre Gelir İdaresi Başkanlığının uygulamaya koyduğu tüm e-belgeleri şöyle sıralayabiliriz:
- E-Fatura
- E-Arşiv Fatura
- E-Bilet
- E-Dekont
- E-Döviz Alım Satım Belgesi
- E-Gider Pusulası
- E-İrsaliye
- E-Müstahsil Makbuzu (e-MM)
- E-Serbest Meslek Makbuzu (e-SMM)
- E-Sigorta Komisyon Gider Belgesi (e-SKGB)
- E-Sigorta Poliçesi
- E-Yolcu Listesi
- E-Defter
- E-Adisyon
509 sıra no’lu VUK tebliği 19 Ekim 2019 tarihinde yayımlanmıştı. 22 Ocak 2022 tarihinde ise 535 sıra numarasına sahip 509 sıra no’lu VUK Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ yayımlandı. VUK 535, e-belge uygulamalarına geçme zorunluluğuyla ilgili yıllık hasılat tutarı gibi detaylara dair güncellemeleri içeren bir tebliğ. Yeni tebliğe göre e-fatura zorunluluğu bulunan işletmeler şu şekilde:
- 2022 ve sonraki dönemlerde yıllık cirosu 3 milyon TL ve üzeri olan mükellefler
- 2022 ve sonraki dönemlerde yıllık cirosu 500 bin TL ve üzeri olan, gayrimenkul ve motorlu taşıtların alışını, satışını, kiralamasını ve bu işlerin aracılığını yapan mükellefler
- E-ticaret siteleri, e-ticaret pazar yerleri, pazar yerlerinde satış yapanlar ve internet üzerinden alım, satım, kiralama, ilan verme gibi işlemlere aracılık edenler
- İlgili kurumlardan yatırım veya işletme belgesi almış olan oteller
- Özel Tüketim Vergisi Kanunu’nun III sayılı ekli listesinde yer alan ürünleri üreten ve ithal eden mükellefler
- EPDK lisansına sahip işletmeler
- SGK ile sözleşmesi bulunan hastane, medikal malzeme satışı yapan işletmeler, ilaç tedarikçileri vb. sağlık kuruluşları
- Tüccar ve komisyoncu gibi sebze - meyve ticareti yapan mükellefler
VUK 509, son olarak 7 Ekim 2023’te yayımlanan 509 sıra no’lu VUK Genel Tebliğinde Değişiklik Yapılmasına Dair Tebliğ (550 sıra no’lu VUK Tebliği) ile güncellendi. Bu güncelleme ile de Şarj Hizmeti Yönetmeliği kapsamında Enerji Piyasası Düzenleme Kurumundan şarj ağı işletmeci lisansı alan mükelleflerin e-faturaya geçişi zorunlu hale getirildi. Ayrıca bu tebliğ, e-fatura mükellefiyken işi bırakmak zorunda olan ve şirket yapısını değiştiren mükellefler ile e-faturaya geçiş süreleriyle ilgili düzenlemeler de içeriyor.
PayPOS ile Dijital Dönüşüme Hazır Olun!
Paynet’in kolay ve hızlı tahsilat çözümlerinden biri olan PayPOS ile kanunlara ve tebliğlere uygun bir şekilde tahsilatlarınızı dijitalleştirebilirsiniz. NFC ile ödeme alma deneyimi sunan PayPOS sayesinde her mağaza ve her kasa için ayrı bir POS cihazı almanıza gerek kalmaz.
PayPOS ile ödeme almak için müşterinizin temassız özelliği aktif olan banka veya kredi kartını Android cihaza yaklaştırmanız yeterli. Temassız ödeme limitinin aşıldığı işlemlerde kart şifresi ile işlem yapmayı da mümkün kılan PayPOS üzerinden hem tek çekim hem de taksitli ödeme alabilirsiniz.
Fiziki POS taşımadan kolayca ödeme almanızı sağlayan PayPOS’u akıllı telefonunuza yükleyeceğiniz bir uygulama üzerinden kullanabilir; ayrıca sipariş, ERP ve CRM uygulamalarıyla da entegre ederek nakit akışınızı yönetebilirsiniz. PayPOS ile dijital dönüşüm için hemen Paynet’e başvurun.
4 dakika
